Studia III stopnia – Studia doktoranckie

Program stacjonarnych studiów doktoranckich obejmuje:

Zajęcia obowiązkowe (o jednolitym programie dla wszystkich doktorantów Wydziału):

• Ogólnowydziałowe seminaria doktoranckie. W seminariach uczestniczą doktoranci wszystkich lat studiów. Każdy doktorant przygotowuje w toku studiów 2 referaty seminaryjne:
  • Pierwszy – poświęcony przeglądowi podejmowanej problematyki naukowej. Studenci przedstawiają temat badań uzasadniając jego podjęcie oraz wskazują jego znaczenia dla nauki. Omawiają dostępną literaturę oraz prezentują program badawczy, metodykę badań, a także przedstawiają wyniki wstępnych badań terenowych i laboratoryjnych – referat ten wygłaszają doktoranci kończący I i rozpoczynający II rok studiów.
  • Drugi – prezentujący wyniki badań, modele badanych procesów oraz tezy przygotowywanej rozprawy doktorskiej; referat ten wygłaszają doktoranci IV roku studiów (semestr letni). Celem seminarium jest rozwinięcie umiejętności prowadzenia samodzielnych badań naukowych, doboru metod badawczych oraz analizy i syntezy wyników, a także ich interpretacji. W trakcie seminarium doktoranci prezentują własne problemy badawcze oraz uczestniczą w dyskusji nad przedstawianymi tematami naukowymi. Po wystąpieniu, przedstawiane przez referujących doktorantów problemy badawcze są analizowane w trakcie dyskusji.
• Serię wykładów monograficznych poświęconych programowaniu i metodologii badań w naukach geologicznych. W ich trakcie przedstawiane są podstawowe pojęcia naukoznawcze i ich odniesienie do geologii. Wskazywane są sposoby formułowania tematów prac doktorskich, identyfikowania problemów badawczych oraz zasady wnioskowania. Omawiany jest rozległy zakres zainteresowania geologii oraz wskazywana metodyka badań i stosowane w geologii różnorodne procedury badawcze. Przedstawiane są także sposoby pozyskiwania funduszy na cele badawcze, zasady wymiany informacji naukowej oraz zasady publikacji naukowych. Planowane jest 15 godzin wykładów prowadzonych przez zaproszonych specjalistów.
• Kurs „Dydaktyka szkoły wyższej” dla studiów doktoranckich w wymiarze 15 godzin prowadzonych przez Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Warszawskiego. Zajęcia powinny być zaliczone nie później niż na drugim roku studiów.

Zajęcia fakultatywne (o wybranych programach tematycznych):

• Zajęcia z przedmiotów ogólnych, które mogą być prowadzone w formie kształcenia na odległość za pośrednictwem internetu, adresowane m.in. dla studiów doktoranckich UW w minimalnym wymiarze 45 godzin. Przedmioty wybierane są przez doktoranta z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb oraz istniejących możliwości rejestracyjnych. Wybór ten powinien być zaakceptowany przez opiekuna naukowego. Zajęcia z przedmiotów ogólnych powinny być zaliczone na pierwszym i/lub drugim roku studiów.
•  Wykłady, ćwiczenia i laboratoria specjalistyczne, których szczegółowy plan ustalany jest przez opiekuna naukowego przy uwzględnieniu propozycji doktoranta.
  Zajęcia specjalistyczne:
  • realizowane są w wymiarze minimum 105 godzin w toku całych studiów, począwszy od I roku;
  • mogą być prowadzone zarówno w ramach Uniwersytetu Warszawskiego jak i w innych jednostkach szkolnictwa wyższego, w placówkach naukowo-badawczych krajowych oraz zagranicznych, a także w ramach tematycznych szkoleń, konferencji, kursów specjalistycznych i innych form kształcenia zgodnie z potrzebami wynikającymi z realizacji programu badań naukowych doktoranta.
    Wyżej wymienione zajęcia powinny być związane z metodami wykorzystywanymi w dyscyplinie naukowej odbywanych studiów doktoranckich i umożliwiać właściwe przygotowanie do realizacji zadań wynikających z programu badawczego doktoranta. Opanowanie wiedzy i umiejętności nabytych w trakcie realizacji tych zajęć powinno być potwierdzone wynikiem egzaminu lub zaliczeniem na ocenę przez prowadzącego zajęcia, a w wyjątkowych przypadkach przez opiekuna naukowego/promotora.
• Konsultacje z opiekunem naukowym/promotorem oraz udział w zebraniach naukowych i seminariach w macierzystych zakładach (katedrze) oraz instytutach. Plan aktywności naukowej w tej grupie zadań ustala opiekun naukowy/promotor w uzgodnieniu z kierownikiem jednostki podstawowej.

Praktyki zawodowe (w formie współprowadzenia zajęć dydaktycznych w Uczelni):

• Zajęcia dydaktyczne stanowią istotny element w procesie nabywania kompetencji właściwych dla osób ubiegających się o stopień naukowy doktora. Przyjmuje się, że w warunkach studiów doktoranckich na Wydziale Geologii powinny się one odbywać w formie współudziału doktoranta w prowadzeniu zajęć pod kierunkiem osoby o odpowiednim doświadczeniu – w celu nabycia umiejętności dydaktycznych. Ta forma przewidziana jest w wymiarze 15 godzin rocznie (razem 60 godzin w trakcie całego toku studiów).

Przewód i rozprawa doktorska:

• Przygotowanie do egzaminów. W trakcie studiów doktorant powinien przygotować się i zdać następujące egzaminy:
  • z języka obcego (najpóźniej w semestrze letnim III roku studiów);
  • z dyscypliny dodatkowej (np. z filozofii, ekonomii lub innych nauk humanistyczno-społecznych) (najpóźniej w semestrze zimowym IV roku studiów);
  • zakres i termin egzaminu kierunkowego ustala komisja do spraw przeprowadzenia przewodu doktorskiego po złożeniu pracy przez doktoranta.
• Indywidualna praca naukowa prowadzona jest pod kierunkiem opiekuna naukowego/promotora. Jej celem jest przeprowadzenie studiów, analiz i badań związanych z realizacją tematu pracy oraz opracowanie i zredagowanie dysertacji doktorskiej. Zadanie to powinno być tak rozplanowane w toku całych studiów, aby ukończona rozprawa mogła być złożona przed upływem 4 lat od rozpoczęcia studiów doktoranckich.
• Przygotowanie przez doktoranta w czasie trwania studiów III stopnia co najmniej jednej publikacji naukowej, przyjętej do druku w recenzowanym czasopiśmie naukowym o zasięgu co najmniej krajowym lub w recenzowanym sprawozdaniu z międzynarodowej konferencji naukowej.
• Otwarcie przewodu doktorskiego poprzedzone powinno być seminarium zakładowym (katedralnym) lub/i instytutowym, na którym doktorant przedstawia stan zaawansowania prac badawczych oraz program dalszych badań, spis treści i tytuł dysertacji. Zaleca się, otwarcie przewodu doktorskiego i wyznaczenie promotora przed zakończeniem II lub w trakcie III roku studiów doktoranckich.

Pierwsze dwa miesiące studiów doktoranckich (październik i listopad) semestru zimowego przeznaczone są na:

1. organizację warsztatu badawczego,
2. przygotowanie w uzgodnieniu z opiekunem naukowym „Indywidualnego harmonogramu realizacji zadań objętych programem studiów doktoranckich”. W harmonogramie podany ma być zakres rzeczowy i terminy realizacji następujących planowanych zadań:
   • zajęcia z przedmiotów ogólnych (internetowych lub innych) oraz „Dydaktyki szkoły wyższej”,
   • wykłady, ćwiczenia i laboratoria specjalistyczne, na jakie będzie uczęszczał doktorant wraz z podaniem jednostek naukowych, w jakich prowadzone są zajęcia,
   • zajęcia dydaktyczne (w tym nazwy przedmiotów i forma odbywania praktyk: współudział lub samodzielnie prowadzone zajęcia, obciążenia semestralne),
   • przygotowanie i terminy zdawania egzaminów doktorskich,
   • tematyka i plan badań naukowych,
   • inne planowane formy realizacji programu naukowego: (staże krajowe i zagraniczne, konferencje, seminaria specjalistyczne, itp.).

Indywidualny harmonogram wraz z akceptacją opiekuna naukowego powinien być sporządzony do dn. 15 grudnia w I roku studiów. Zmiany w stosunku do zaplanowanego harmonogramu powinny być zgłaszane oraz uzasadniane w rocznych sprawozdaniach z przebiegu studiów doktoranckich.

Doktoranci prowadzą samodzielnie zajęcia dydaktyczne na II, III i IV roku studiów w wymiarze 60 h rocznie (maksymalnie należy poprowadzić 180 h samodzielnych w trakcie trwania całych studiów doktoranckich). Nadzór nad przygotowaniem zajęć przez doktoranta prowadzi kierownik zakładu.

Efektem kształcenia na studiach III stopnia jest nabycie kompetencji w zakresie prowadzenia badań naukowych, w szczególności w ramach wybranej specjalności nauk geologicznych. Efekty te uzyskuje się poprzez zdobywanie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych w zakresie:

WIEDZA:

• znajomość filozoficznych podstaw prowadzenia prac naukowych i ekonomicznych uwarunkowań funkcjonowania nauki w innowacyjnym nowoczesnym społeczeństwie i gospodarce,
• wiedza obejmująca ogólną znajomość problematyki naukowej w obszarze nauk przyrodniczych,
  ♦ znajomość powiązań badawczych i metodycznych w dziedzinie nauk o Ziemi oraz w dyscyplinie nauk geologicznych,
• znajomość problemów, trendów i kierunków rozwojowych wybranej specjalności naukowej,
• znajomości metod badań terenowych/laboratoryjnych/modelowych w wybranej specjalności nauk geologicznych,
• znajomość problemów, trendów i kierunków rozwojowych wybranej specjalności naukowej,
• znajomość międzynarodowej terminologii naukowej oraz posługiwania się językami obcymi na poziomie umożliwiającym prawidłową komunikację i przepływ informacji naukowej oraz kontakty zagraniczne,
• znajomości analitycznych metod wizualizacji z uwzględnieniem aspektów przestrzennych kluczowych dla zagadnień geologicznych,
• znajomość innowacyjnych metod nauczania,
• wiedza nt. sposobów sprawdzania wyników nauczania,
• znajomości metod walidacji osiągnięć i kryteriów oceny wiarygodności rezultatów badań i analiz,
• znajomość procesów zachodzących w środowisku na różnych poziomach organizacji przyrody,
• wiedza nt. metod edycji wyników prac naukowych,
• znajomość zasad publikowania wyników studiów, badań i analiz naukowych.

UMIEJĘTNOŚCI:

• formułowania problemu i tez badawczych w nawiązaniu do przeprowadzonych analiz i studiów tematycznych,
• planowania i prowadzenia badań naukowych w tym: zaplanowania i zrealizowania programu badań terenowych/laboratoryjnych/modelowych podporządkowanych realizacji tematu i weryfikacji przyjętych tez badawczych,
• gromadzenia, opracowania materiału badawczego, tworzenia i zarządzania uzyskiwanymi zbiorami danych,
• oceny wiarygodności rezultatów badań i analiz poprzez dobór odpowiednich kryteriów weryfikacji i walidacji,
• analizowania wyników obserwacji i doświadczeń z uwzględnieniem nowoczesnych metod modelowania,
• syntetyzowania uzyskanych wyników w formach przyjętych w rozprawach naukowych,
• prowadzenia współpracy naukowej,
• przekazywania wiedzy,
• prezentowania efektów uzyskanych wyników badań i analiz,
• prowadzenia studiów i opracowywania projektów (w zależności od potrzeb).

KOMPETENCJE SPOŁECZNE:

• nabywanie i doskonalenie umiejętności interpersonalnej komunikacji niezbędnej we współpracy naukowej oraz prezentacji stosowanych metod i uzyskiwanych rezultatów badawczych,
• przekazywanie wiedzy na poziomie akademickim,
• umiejętność odpowiedniego określenia gradacji problemów służących realizacji określonego zadania,
• umiejętność weryfikowania i respektowania zdania innych członków zespołu, szczególnie podwładnych.